Άρθρο του Κ. Ν. Σταμπολή: Αβολες αλήθειες και η ενεργειακή κρίση του σήμερα

Το 2021 οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο κάλυψαν μόνο το 6,7% της ενεργειακής κατανάλωσης

ΚΩΣΤΗΣ Ν. ΣΤΑΜΠΟΛΗΣ

18.07.2022 • 07:28

Η πρώτη άβολη αλήθεια είναι ότι παρά τα 3 τρισ. δολ. που έχουν επενδυθεί τα τελευταία 50 χρόνια για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, αυτές σήμερα καλύπτουν μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό του παγκόσμιου ενεργειακού ισοζυγίου. Μπορεί στην Ε.Ε. τα πράγματα για τις ΑΠΕ να είναι ελαφρώς καλύτερα, με αυτές να καλύπτουν το 16% της ενεργειακής κατανάλωσης, αλλά το ίδιο αμείλικτα τίθεται το ερώτημα.

Δηλαδή θα μπορέσουν μέσα στα επόμενα 20-25 χρόνια οι ΑΠΕ, έστω και με ισχυρή χρηματοδότηση, από το σημερινό μικρό ποσοστό τους να φθάσουν να καλύψουν άνω του 70% της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης, όπως προβλέπουν τα περισσότερα μαθηματικά μοντέλα βάσει των οποίων η Ε.Ε. στηρίζει τις πολιτικές της;

Η απάντηση είναι σαφώς αρνητική για τον απλούστατο λόγο ότι η συμβολή των ΑΠΕ ενέχει σοβαρούς περιορισμούς, καθότι η βασική συνεισφορά τους είναι σε ηλεκτρισμό και η αύξησή τους εξαρτάται από τον μετασχηματισμό του ενεργειακού συστήματος σε έναν απόλυτο ηλεκτρικό φορέα.

Κάτι που δεν είναι αυτονόητο, ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο οι δυσκολίες είναι ακόμα μεγαλύτερες αφού η εξάπλωση ηλεκτρικών δικτύων (κεντρικών ή micro grids) και ο ηλεκτρικός μετασχηματισμός εξαρτώνται από τη γενικότερη οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας.

Η δεύτερη αλήθεια αφορά τις προοπτικές ραγδαίας εξέλιξης των ΑΠΕ και ότι αυτές πρέπει να ανταγωνισθούν με αρκετά φθηνότερες και πλέον καθιερωμένες μορφές ενέργειας που προσφέρουν άμεση πρόσβαση στα δισεκατομμύρια καταναλωτών στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Η έλλειψη υποδομών δικτύων στις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες ευνοεί τη χρήση των ορυκτών καυσίμων.

Επιπλέον, πολλές αναπτυσσόμενες χώρες διαθέτουν βεβαιωμένα κοιτάσματα υδρογονανθράκων τα οποία είναι αποφασισμένες να αναπτύξουν παρά τις δυσκολίες χρηματοδότησης από διεθνείς τραπεζικούς οργανισμούς (λ.χ. World Bank, ΕΙΒ) που προσπαθούν να επιβάλουν περιορισμούς, υποσκάπτοντας όμως στην πράξη την οικονομική ανάπτυξη πολλών φτωχών χωρών.

Η τρίτη αλήθεια σχετίζεται με την τεράστια αύξηση στην κατανάλωση ενέργειας που παρατηρείται και τρέχει με ετήσιο ρυθμό +1,5% περίπου, και είναι αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης πληθυσμιακής αύξησης και της διαρκούς βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου εκατομμυρίων νοικοκυριών σε όλο τον κόσμο.

Ενας από τους βασικούς λόγους που δεν μπορούν να εξαπλωθούν πιο γρήγορα και σε μεγαλύτερο ποσοστό οι ΑΠΕ έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι συνολικές πλανητικές ενεργειακές ανάγκες τρέχουν πολύ γρηγορότερα από τον ρυθμό αύξησης των εφαρμογών ΑΠΕ, που επιπλέον περιορίζονται στην ηλεκτροπαραγωγή και άρα εξαρτώνται από τα ελλιπή ηλεκτρικά δίκτυα και την αδυναμία πρόσβασης σε αυτά.

Ετσι, παρά τη δυναμική που έχουν αποκτήσει οι ΑΠΕ και την ευρεία υποστήριξή τους, η κυριαρχία των ορυκτών καυσίμων σε επίπεδο διεθνούς ενεργειακού μείγματος θα εξακολουθήσει για πολλά χρόνια ακόμα.